E-ticaret yapan ve yapmak isteyenlerin mutlaka üzerine düşünmesi gereken bir konu: Hangi sözleşmeleri hazırlamalı ve kullanmalıyım? Bir girişimci için yasal belgeler en önemli öncelik ya da masraf kalemi olmayabilir. Yeni başlayan işletme sahiplerinin kullanılacak yasal belgeleri belirlemek için hali hazırda e-ticaret yapan websitelerinden sözleşme kopyalayıp yapıştırdığını sıklıkla görüyoruz. Ancak bu sözleşmeler sektöre göre değişiklik gösterilebilir. Bu sebeple e-ticaret adımını hukuksal anlamda doğru atmak işletmenizin hukuksal korunmasını sağlamak için çok önemlidir.
Bu yazıda e-ticaret ve diğer tüm internet sitelerinde bulunması gereken birtakım hukuki metinlerden bahsedeceğiz. İnternet üzerinden mal ve hizmet satan online satış sitelerinde bulunması gereken hukuki metinler Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanuna göre zorunludur. Aynı zamanda bu metinlere ait ayrıntılar Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Bu zorunlu metinler şunlardır:
Ön Bilgilendirme Formu
Mesafeli Satış Sözleşmesi
Bunlar dışında:
Üyelik Sözleşmesi
Kullanım Koşulları
Gizlilik Politikası & Aydınlatma Metni
Çerez Politikası
gibi metinler de uygulamada kullanılmaktadır. Şimdi bu metinlere göz atalım.
Ön Bilgilendirme Formu
Bu form genellikle bir sayfayı aşmayan ancak aslında satış işleminin en önemli kısımlarını içeren bir belgedir. İşini hukuk kurallarına uygun şekilde yapan ya da diğer websitelerinden bu örnekleri kopyalamayan birçok e-ticaret sitesinde bunun örneğini görebilirsiniz. Bu bilgiler ileride tüketicinin ürünleri seçip ödeme yapmadan önce onaylayacağı Mesafeli Satış Sözleşmenin ayrılmaz bir parçasıdır.
Tüketici siparişini onayladığı takdirde satıcı veya sağlayıcı tarafından ödeme yükümlülüğü altına gireceği konusunda açık ve anlaşılır şekilde bilgilendirilmelidir. Tüketicinin, ön bilgilendirmenin yapılmadığını ileri sürmesi halinde ön bilgilendirmenin yapıldığına ilişkin ispat yükü e-ticaret sitesine aittir. Bu nedenle tüketicinin ön bilgileri edindiğini teyit etmek/onaylatmak ilerde oluşabilecek durumları önlemek adına çok önemlidir. Eğer bu işlemi yapmazsanız yapılan satış işlemin iptaline, tüketicinin borçlu olmadığının tespitine ve satılan malların iadesine karar verilebilir.
Ön Bilgilendirme Formu ile tüketiciye sunulması gereken bilgiler şunlardır:
Satıcının detaylı iletişim bilgileri
Satışa konu mal ya da hizmetin temel nitelikleri (malın işlevi, başka mallarla birlikte çalışıp çalışmadığı, tehlike arz edip etmediği gibi konular)
Mal ve hizmetin vergilerin de dahil edildiği toplam fiyatı,
Teslim masrafları
Varsa vade taksit bilgileri
Cayma hakkının şartları (cayma hakkının olduğu hallerde, cayma hakkına ilişkin bilgiler, kullanılma süresi, şartları, satıcının iade için belirlediği taşıyıcıya ilişkin bilgiler, cayma bildiriminin yapılacağı adres, e-posta bilgileri, cayma hakkının bulunmadığı hallerde bu hakkın olmadığı ya da hangi koşullarda bu hakkı kaybedeceği),
Ürün/hizmetin nasıl kullanılacağı
Ön Bilgilendirmeyi Nasıl Yapacağım?
En az on iki punto metin, anlaşılabilir açık, sade ve okunabilir bir dil kullanmanız gerekmektedir. Bu kapsamda eğer ki gönderilecek ürünle tüketicinin dikkatine özellikle sunulması gereken bir durum varsa bu konu çok önemlidir. Bu sayede tüketici, verilen bilgi ile siparişin verilmesi halinde ödeme yükümlülüğü doğacağı konusunda açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilenmiş ve onaylamış olacaktır.
Mesafeli Satış Sözleşmesi
Mesafeli Satış Sözleşmesi ön bilgilendirme formunda yer alan tüm bilgilerin yer aldığı ve başka bazı konuları içeren daha kapsamlı bir metindir. Her e-ticaret sitesinin ihtiyaçları farklıdır ve sattığı ürün/hizmet farklı gösterir. İşte bu sebeple özellikle mesafeli satış sözleşmesinin bir başka websitesinden kopyalanıp yapıştırılmaması gerekir. Neden mi? Bir örnekle açıklayalım:
Varsayalım ki mevzuatta belirtildiği üzere iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayan ve dolayısıyla cayma hakkının kullandırılamayacağı bir ürün satıyorsunuz. Eğer mesafeli satış sözleşmenizi bu cayma hakkı istisnaları kapsamında sayılmayan bir ürün satan websitesinden kopyalarsanız, kendi müşterinize iade hakkı tanımış gibi olursunuz. Çünkü bu ürünü satan websitesi cayma hakkı açısından bir istisna belirtmesi gerekmediğinden mesafeli satış sözleşmesinde bu konu ile düzenleme yapmamış olabilir. Dolayısıyla mesafeli satış sözleşmesi hem sektörel hem de ürün bazında detaylarıyla incelenmesi ve şirkete özgü düzenlenmesi gereken bir metindir.
Bu yönüyle mesafeli satış sözleşmesi e-ticaret girişiminizin en önemli hukuki metnidir. Çünkü işinizi en çok etkileyecek olan "cayma" konusu bu sözleşme ile düzenlenir. Bu sözleşme ile her satış işlemine özel olarak alıcı arasındaki hukuki bağı kurulmuş olur. Ayrıca bu iki metnin tüketici tarafından onaylanması yani elektronik ortamda bu sözleşmelerin okunup onay verilmesi gerekir. Bu düzenleme uygulamada check out sayfasında ya da daha küçük bir pencerede (pop-up şeklinde) gösterilir ve tüketicinin kutucuk sunularak ya da tıklanarak onaylaması istenir. Tüketici bu metinleri onaylamadan satış işlemine devam edememelidir.
Sıralama olarak Ön Bilgilendirme Formunun Mesafeli Satış Sözleşmesinden önde olacak şekilde konumlandırılması gereklidir. Tüketicinin önce Mesafeli Satış Sözleşmesini okuyup sonra Ön Bilgilendirme Formunu okuması doğru bir yol değildir.
Son olarak bu iki metnin 3 yıl boyunca saklanması gerekir. Böylelikle olası bir tüketici şikayeti gibi durumlarda metnin hazırda bulunması size kolaylık sağlar. Unutulmamalıdır ki mevzuata aykırılığı tespit edilen her bir işlemde Ön Bilgilendirme Formu veya Mesafeli Satış Sözleşmesi için iki yüz Türk Lirası idari para cezası ile karşılaşılabilir.
Üyelik Sözleşmesi
E-ticaret sitesinde üyelik sistemi bulunmak zorunda değildir. Ancak websitenizden alışveriş yapılması için üyelik şartını getiriyorsanız bir üyelik sözleşmesi düzenlemelisiniz. Bu sözleşme satış işlemi hariç üye ile meydana gelecek herhangi bir uyuşmazlıkta fayda sağlayacaktır. Böylelikle sitenizden hizmet/ürün alan kullanıcı artık sitenizin üyesi haline gelecektir ve üye ile birbirinize karşı sorumluluklar doğabilecektir.
Bu sözleşme hazırlanırken sitenin nasıl kullanacağı, sitenin nasıl bir hizmet verdiği, (örneğin üyelik ücreti vs var ise), ihtilaf veya zarar oluşması halinde tarafların hakları , üyelik sözleşmesine aykırı davranışlar sonucunda uygulanacak hususlar ve üye olunan süre içerisinde dikkat edilmesi gereken noktalar gibi durumlar belirtilir.
Kullanım Koşulları
Belirttiğimiz üzere sitenizde üyelik sistemi bulunmak zorunda değilsiniz. Ancak üyelik sistemi olmasa da kullanım koşullarına ilişkin bir metnin bulundurmanız zorunludur. Kullanım koşulları metni ile kullanıcılar:
İnternet sitesinin kullanım amacı
İnternet sitesinin kullanım şekli
İnternet sitesinde suç oluşturan hareketler
Site sahibinin sorumlulukları, hakları (örneğin Ticari Marka, Fikri Mülkiyet ve Telif Haklarına İlişkin)
Kullanıcının yükümlükleri gibi (her kullanıcı farklı pozisyonda olabilir) konularda bilgi sahibi olur.
Böylelikle internet sitesi üzerinden herhangi bir suç işlenmesi, maddi/manevi zarar verilmesi veya ihtilaf yaşanması halinde tarafların sorumluluklarının/zararlarının belirlenmesinde önem taşır.
Gizlilik Politikası & Aydınlatma Metni
E-ticaret girişiminizin doğası gereği tüketicinin kişisel bilgilerini edinebilirsiniz ve bazı faaliyetleri yerine getirmeniz için bu gereklidir de. Bunu üyelik sözleşmesi veya anket soruları ile ya da çerezler, vs. ile toplarsınız ve böylelikle pek çok kullanıcı kişisel verisini elde etmiş olursunuz olursunuz. Kişisel verileri işliyorsanız, gizlilik politikasına sahip olmanız yasal bir gerekliliktir. Bu metin ile tüketiciye hangi kişisel bilgilerinin nerede ve ne kadar süre ile depolanacağını, paylaşılıp paylaşılmayacağını vs. konuları hakkında bilgilendirme yapmış olursunuz. Böylelikle veri koruma otoritesi tarafından kesilebilecek para cezalarını önlemiş olursunuz. Ayrıca gizlilik sözleşmeniz olmazsa bankalardan sanal pos alamazsınız.
Mesafeli satış sözleşmesi gibi gizlilik politikası metinlerini de diğer sitelerden kopyalamamalısınız. Bu çok sağlıksız bir yöntemdir. Bilindiği üzere yalnızca gereken verileri toplamalısınız. Eğer kopyaladığınız bir websitesinde o faaliyetin yerine getirilebilmesi için cinsiyet ya da verisinin işlenmesi gerekiyor ancak sizin satış yapabilmeniz için bu veri gerekmiyorsa ve bütün üyelik sistemi ve gizlilik politikanızı buna göre haliyle kopyalamış olacağınızdan bu gereğinden fazla veri işlediğiniz anlamına gelir ve bu kanuna aykırıdır. Bu durumda verilerin kapsamı aşarak kullanılması yasal düzenlemelerin ihlaline sebep olacağından ayrıca çeşitli para cezaları ile de karşılaşmak mümkündür.
Gizlilik politikası, Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun ile doğrudan ilgilidir. Şirketinizde KVKK ile uyumlu hale gelebilmek için yapılması gerekenlerden biri aydınlatma metnini internet sitenizde yayımlamaktır. Bunu doğrudan “Kişisel Verileri Koruma Politikası” isimli ayrı bir belge ile yapabileceğiniz gibi, hali hazırda mevcut “Gizlilik Politikası” metninize, Aydınlatma Metni ekleyerek kapsayıcı şekilde de yapabilirsiniz. Burda dikkat edilmesi gereken bir konu ise, gizlilik politikasının şartlarında bir değişiklik yaparsanız, bunu tüm kullanıcılarına tekrardan duyurmanız ve tekrardan değişen yeni gizlilik politikasını kullanıcılarının onayına sunmanız gerekir.
Çerez Politikası
Yukarıda belirttiğimiz gibi kişisel verileri edinirken çerez kullanıyorsanız bu yöntemle toplanan veriler açısından da kullanıcıları aydınlatılmalı ve rızalarını almalısınız. Bunu yine gizlilik politikanızda belirterek belirtebilir, kullanıcıdan “evet”, “kabul ediyorum” gibi onay verici bir ifade ve tıklama veya işaretleme gibi bir yöntemle onay alabilirsiniz. Aksi durumda bilgileri rıza olmaksızın işlemeniz söz konusu olacaktır. Sonuç olarak çerez politikaları ve aydınlatma metni ayrı belirtilebileceği gibi (ki bu tavsiye edilendir) tüm politikalar ortak bir metinde de düzenleyebilirsiniz.
Bu yazıda yeni girişiminizin websitesinde bulundurmanız gereken hukuki metinleri ve bunları neden başka bir siteden kopyalamamanız gerektiğini anlattık. Unutmayın ki başka sitelerden kopyalanan sözleşme metinlerini güncellenen mevzuat hükümlerine uygun olup olmadığını denetlemek zor olacaktır. En sağlıklı yöntem girişiminizin, sağladığınız mal veya hizmetin niteliğine uygun sözleşmeler ortaya koymak için bu konuda hukuki yardım almaktır.
trendyol sözleşme örnekleri
trendyol mesafeli satış sözleşmesi
trendyol e-ticaret
trendyol sözleşme