Gaiplik, bir kişinin kaybolması veya ölümü hakkında yasal bir durumu ifade eder. Gaiplik, kişinin nerede olduğunun bilinmemesi veya ölümü hakkında yeterli kanıt olmaması durumunda gerçekleşir. Gaiplik durumunda, ilgili yasal süreçler devreye girer ve mahkemeden gaiplik kararı alınır. Bu karar, kişinin yasal statüsünü belirler ve miras, mülkiyet ve diğer hukuki konularla ilgili sonuçlar doğurur. Gaiplik durumu, bir kişinin resmi olarak ölüm tescili yapılmadan da olabilir, ancak bu durum yasal prosedürlerle belirlenir.
Kimler Gaiplik Davası Açabilir?
Gaiplik kararı istemeye yetkili olan kişiler “hakları ölüme bağlı olanlar” olarak tanımlanmaktadır. Hakları ölüme bağlı olan kişiler;
· Gaiplik kararı verilmesi istenen kişinin eşi,
· Yasal veya atanmış mirasçıları,
· Belirli mal vasiyeti alacaklıları,
· Eşyası üzerinde gaip lehine intifa veya oturma gibi sınırlı ayni hak kurulmuş kişi,
· Vasiyeti yerine getirme görevlisi
Gaipliğin Miras Hukuku Açısından Sonuçları Nelerdir?
Gaip (kayıp veya ölümü bilinmeyen) bir kişi hakkında verilen gaiplik kararının miras hukuku açısından çeşitli sonuçları olabilir:
1. Mirasta Devir: Gaiplik kararı, gaip olarak kabul edilen kişinin mirasçılarının tespiti ve mirasın paylaşılması sürecinde önemli bir rol oynar. Gaip kişinin varislerinin belirlenmesi ve mirasın paylaşılması için gaiplik kararı alınması gerekir.
2. Mirasçıların Hakları ve Borçları: Gaiplik kararı, gaip kişinin mirasçılarının miras hakkını doğrulayabilir veya reddedebilir. Bu karar, mirasçıların gaip kişiye ait olan hakları ve borçları üzerindeki yasal durumlarını belirler.
3. Mirasta Temsil Yetkisi: Gaiplik kararı, mirasçıların gaip kişinin mirasını temsil etme yetkisini sağlar. Bu, mirasın idaresi ve paylaşılması sürecinde mirasçıların yetkilendirilmesini sağlar.
4. Mirasçıların Hareketleri: Gaiplik kararı, mirasçıların gaip kişiye ait mallar üzerindeki haklarını kullanmalarını ve gaip kişi adına yasal işlemlerde bulunmalarını sağlar.
5. Mirasçılığın Sonlanması: Gaiplik kararı, gaip kişinin ölümü tescil edildiğinde mirasçılığın sonlanmasını sağlar. Bu, gaip kişinin mirasçılarının miras paylarını alabilmeleri için önemlidir.
Gaipliğine Karar Verilen Kişinin Miras Bırakan Olması Durumu Nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 35. maddesindeki düzenleme “İlândan sonuç alınamazsa, mahkeme gaipliğe karar verir ve ölüme bağlı haklar, aynen gaibin ölümü ispatlanmış gibi kullanılır.” şeklindedir. Yani mahkemece verilen gaiplik kararı kesinleştiğinde sanki gaip ölmüş gibi kabul edilecek, gaibin ölümüne bağlı haklar kullanılacak ve bunun sonucu olarak gaibin mirası açılacak ve miras mirasçılara geçecektir. Gaipliğine karar verilen bir kişinin miras bırakan olması durumu, gaiplik kararı verilmiş kişinin bir miras bırakmış olması durumunu ifade eder. Bu durumda, gaiplik kararı verilen kişiye ait varlıklar ve haklar, miras hukuku kurallarına göre işlem görebilir. Gaipliğe karar verilmiş bir kişi miras bırakmışsa, bu durumda miras hukuku çerçevesinde aşağıdaki gibi bir dizi adım atılabilir:
1. Mirasçıların Belirlenmesi: Gaipliğe karar verilen kişinin varisleri, miras hukukuna göre belirlenir. Miras bırakanın kanuni mirasçıları, gaipliğe karar verilmiş kişinin varlıklarından miras alabilirler.
2. Miras Paylaşımı: Gaipliğe karar verilen kişinin mirasını alacak olan mirasçılar arasında miras paylaşımı yapılır. Miras hukukuna göre, mirasçılar belirlenen paylara göre mirası paylaşırlar.
3. Mirasın İdaresi ve Dağıtımı: Gaipliğe karar verilen kişinin varlıklarının idaresi ve dağıtımı, miras hukuku kurallarına göre gerçekleştirilir. Mirasın tasfiyesi ve dağıtımı genellikle mirasçılar arasında anlaşma veya yasal süreçlerle yürütülür.
4. Mirasın Tescili: Mirasın hukuki olarak geçerli hale gelmesi için mirasın tescil işlemi yapılır. Bu işlem, gaipliğe karar verilen kişinin mirasının resmi olarak belirlenmesini sağlar.
Gaipliğe karar verilen kişinin miras bırakmış olması durumunda, miras hukuku çerçevesinde belirlenen yasal süreçler ve kurallar uygulanır. Bu süreçler, gaipliğe karar verilen kişinin varlıklarının geçerli ve adil bir şekilde dağıtılmasını sağlar. Belirtilen durumlarda gaibin tereke mallarını alan şahısların, söz konusu malları gerçek hak sahiplerine iade etmesi gerekmektedir. Ancak terekenin elden çıkmış olması, tüketilmiş olması durumunda sonradan ortaya çıkan, yaşadığı anlaşılan gaibin veya üstün hak sahibi olan mirasçıların haklarının zedelenmesi olasılığı bulunmaktadır. Bu olasılıklar dikkate alındığında Kanunda gaibin veya üstün hak sahibi olan mirasçıların haklarının korunması için bazı tedbirler yer almaktadır.
Mirasçıların Güvence Gösterme Zorunluluğu Nedir?
Kararı verilmiş bir kişinin mirasçıları veya mirasında hak sahibi olan kişiler, tereke mallarını kendilerine teslim almadan önce bu malları ileride ortaya çıkabilecek üstün hak sahiplerine veya gaibin kendisine geri vereceklerine ilişkin güvence göstermek zorundadırlar. Bu maddeye göre, gaibin mirasçılarının terekeyi teslim almadan önce güvence gösterme yükümlülüğü bulunmaktadır. Mirasçılar, gösterecekleri güvence sayesinde gaip daha sonra ortaya çıkarsa veya üstün hak sahipleri mirasçıları tespit edilirse, mirasın bu kişilere teslim edilmesi sağlanır. Bu güvenceyi göstermesi gereken mirasçılar arasında herhangi bir ayrım yapılmamıştır. Yani gaibin yasal mirasçıları, atanmış mirasçıları, vasiyet alacaklıları ve intifa hakkı sahipleri de güvence göstermek zorundadır. Mirasçıların herhangi bir sebep göstererek güvence gösterme yükümlülüğünden muaf tutulmaları mümkün değildir.
a) Güvence Süresi Ne Kadardır?
Güvenceler belirli süreler ile sınırlı olmak zorundadır. Yukarıda da kanun hükmünde ifade edildiği üzere gaip ölüm tehlikesi içerisinde kaybolmuş ise 5 yıl, uzun zamandan beridir hakkında haber alınamamış ise 15 yıl ve her halde gaibin 100 yaşına varmasına kadar geçecek süreler için güvence gösterilmesi zorunludur.
b) Peki Güvence Süresi Geçtikten Sonra Gaip Veya Daha Üstün Dereceli Mirasçılar Ortaya Çıkmış İse Ne Olacaktır?
Güvence süresi geçtikten sonra gaip veya daha üstün dereceli mirasçılar ortaya çıkarsa duruma göre farklı durumlar ortaya çıkabilir:
1. Gaip Ortaya Çıkarsa: Güvence süresi geçtikten sonra gaip ortaya çıkarsa, bu durumda gaip, mirasçıların teslim aldığı malların iadesini talep edebilir. Yasal olarak, gaip, mirasçıların gösterdiği güvenceye dayanarak malları geri alabilir ve mirasın kendisine teslim edilmesini talep edebilir. Mirasçılar, mahkeme kararı veya yasal süreçlerle gaibe mirası teslim etmekle yükümlü olabilirler.
2. Üstün Dereceli Mirasçılar Ortaya Çıkarsa: Güvence süresi geçtikten sonra, daha üstün dereceli mirasçılar ortaya çıkarsa, yani gaibin mirasında hak sahibi olan kişiler, mirasçılarla aynı mallar üzerinde hak iddia ederse, bu durumda mirasçılar ile üstün dereceli mirasçılar arasında yasal bir süreç başlayabilir. Bu süreçte, mahkeme tarafından mirasın paylaşımı ve hak sahiplerinin belirlenmesi için gerekli adımlar atılabilir. Yasal prosedürler ve mahkeme kararlarına göre, mirasın hangi kişi veya kişilere ait olduğu belirlenebilir.
Sonuç olarak, güvence süresi geçtikten sonra gaip veya daha üstün dereceli mirasçılar ortaya çıkarsa, bu durumda yasal süreçler devreye girer ve mahkeme tarafından gerekli kararlar verilir. Bu kararlar, mirasın teslim edilmesi, iadesi veya paylaşımı gibi konuları kapsayabilir ve ilgili tüm tarafların haklarını koruyacak şekilde uygulanır.
Gaip, Mirasçı Olabilir mi?
TMK m.586’ya göre “Ortada bulunmayan ve mirasın açıldığı anda sağ olup olmadığı ispat edilemeyen mirasçının miras payı resmen yönetilir.” Hükme göre hakkında henüz bir gaiplik kararı verilmediği için mirasçılık sıfatını kazanan kişinin gerçekten sağ olup olmadığı anlaşılana kadar bu kişiye kalan miras payını mahkeme yönetecektir. Bu kişinin sağ olmaması halinde onun miras payı kendisine geçecek olan kişiler bu kişinin gaipliğine karar verilmesi için dava açabilirler. Burada dikkat etmemiz gereken iki an vardır. İlki mirasın açılma anı ikinci ise gaiplik kararının hüküm ifade ettiği andır. Miras bırakan gaipliğe sebep olan olaydan önce ölmüşse gaip mirasçıdır ve onun miras payı kendisi de ölmüş sayılacağı için mirasçılarına geçer. Fakat eğer gaipliğe sebep olan olay miras bırakanın ölümünden önce gerçekleşmişse gaibin miras bırakandan önce öldüğünü kabul ettiğimiz için gaip mirasçı olmayacaktır.
コメント